Het woningtekort onder studenten is een groeiend probleem in Nederland. Elk studiejaar opnieuw zien duizenden studenten zich genoodzaakt tot het zoeken van tijdelijke onderkomens, couchsurfen of zelfs het opgeven van hun studie omdat ze geen woonruimte kunnen vinden. De druk op de studentenhuisvesting is de afgelopen jaren alleen maar toegenomen. Wat is er aan de hand, wat zijn de oorzaken en hoe kunnen we dit probleem aanpakken?
De omvang van het woningtekort onder studenten
Het woningtekort onder studenten is niet nieuw, maar de omvang ervan is de laatste jaren aanzienlijk gegroeid. Volgens cijfers van Kences, het kenniscentrum voor studentenhuisvesting, is er een tekort van ruim 26.500 studenteneenheden. Vooral internationale studenten en eerstejaars hebben moeite om op tijd een kamer te vinden. De verwachting is dat dit tekort verder zal oplopen tot ruim 60.000 studentenwoningen in 2028, als er geen maatregelen worden genomen.
Deze cijfers zeggen veel over de structurele aard van het probleem. De vraag naar studentenkamers groeit harder dan het aanbod. Universiteitssteden zoals Amsterdam, Utrecht, Groningen, Rotterdam en Delft staan bovenaan de lijst als het gaat om kamerschaarste.
Oorzaken van het woningtekort onder studenten
Verschillende factoren dragen bij aan het aanhoudende woningtekort onder studenten. Een van de belangrijkste oorzaken is de toename van het aantal studenten. Zowel Nederlandse als internationale studenten kiezen massaal voor een studie in het hoger onderwijs. Universiteiten trekken actief studenten uit het buitenland aan, maar de huisvesting blijft daarbij vaak achter.
Daarnaast is het aanbod van studentenkamers beperkt. Gemeenten voeren vaak een restrictief beleid als het gaat om kamerverhuur, splitsing of transformatie van panden. Ook is er vaak weerstand in wijken tegen studentenhuizen vanwege vermeende overlast. Dit maakt het moeilijker om nieuwe woonruimte te creëren.
Tot slot hebben beleggers de afgelopen jaren flink geïnvesteerd in luxere studentencomplexen, vaak met hogere huren. Hierdoor vallen veel kamers buiten het budget van de gemiddelde student, en ontstaat er een tekort aan betaalbare woonruimte.
Internationale studenten extra hard getroffen
Internationale studenten hebben het vaak nog moeilijker dan hun Nederlandse studiegenoten. Ze komen naar Nederland met de verwachting dat er woonruimte beschikbaar is, maar worden regelmatig geconfronteerd met volle markten, afwijzingen of zelfs discriminatie.
Sommige studenten worden slachtoffer van huisjesmelkers of moeten tijdelijk in hostels of Airbnb’s verblijven. Dit brengt hoge kosten met zich mee en belemmert hun integratie en studieverloop. Universiteiten voelen zich niet altijd verantwoordelijk, terwijl zij wél actief werven in het buitenland.
Gevolgen van het woningtekort onder studenten
Het woningtekort onder studenten heeft een reeks negatieve gevolgen. Allereerst leidt het tot studievertraging of zelfs uitval. Studenten die geen kamer vinden, kiezen er soms voor om niet aan hun studie te beginnen of vroegtijdig te stoppen. Ook de sociale binding met medestudenten en de stad wordt bemoeilijkt wanneer je dagelijks moet forenzen.
Daarnaast neemt de druk op andere segmenten van de woningmarkt toe. Studenten wijken uit naar reguliere huurwoningen, die eigenlijk bedoeld zijn voor starters of gezinnen. Dit leidt tot nog meer druk op de toch al oververhitte huurmarkt.
Tot slot zorgt het woningtekort voor mentale stress. Onzekerheid over woonruimte, tijdelijke verblijfplaatsen en hoge kosten leiden tot gevoelens van angst en onveiligheid. Voor een groep die zich moet kunnen focussen op studeren en ontwikkelen is dat een slecht uitgangspunt.
Wat zijn mogelijke oplossingen?
Het oplossen van het woningnood onder studenten vereist een gezamenlijke inspanning van onderwijsinstellingen, gemeenten, woningcorporaties en projectontwikkelaars. Hieronder een aantal mogelijke oplossingen:
1. Versneld bouwen van studentenhuisvesting
Er is behoefte aan snelle, kleinschalige bouwprojecten zoals tijdelijke containerwoningen, modulaire woningen of transformatie van leegstaand vastgoed. Deze kunnen relatief snel gerealiseerd worden en tijdelijk verlichting geven.
2. Meer ruimte voor kamerverhuur
Gemeenten moeten hun beleid ten aanzien van studentenkamers versoepelen. Door het makkelijker te maken om kamers te verhuren of panden te splitsen, kan er lokaal snel extra woonruimte ontstaan. Uiteraard met duidelijke regels om overlast te voorkomen.
3. Universiteiten en hogescholen in de verantwoordelijkheid
Onderwijsinstellingen moeten een actievere rol spelen in het huisvesten van studenten. Dit kan via samenwerking met woningcorporaties, door het reserveren van woonruimte voor internationale studenten of door zelf studentenhuisvesting aan te bieden.
4. Betaalbaarheid voorop
Nieuwe woonprojecten moeten zich richten op betaalbare studentenhuisvesting. Luxe studio’s met hoge huren lossen het probleem niet op. Studenten moeten kunnen wonen voor een bedrag dat past bij hun leen- of bijbaaninkomen.
Studenten zelf kunnen ook in actie komen
Hoewel het een structureel probleem is, kunnen studenten zelf ook stappen ondernemen om hun kansen op woonruimte te vergroten:
-
Schrijf je op tijd in bij woningcorporaties of studentenhuisvesters in jouw stad.
-
Zoek actief via meerdere platforms, zoals Kamernet, Facebookgroepen en lokale initiatieven.
-
Overweeg alternatieve woonvormen, zoals antikraak, hospitaverhuur of samenwonen met anderen.
-
Sluit je aan bij belangenverenigingen die opkomen voor studentenhuisvesting en spreek je uit richting politiek.
Studenten kunnen samen meer druk uitoefenen op beleidsmakers en universiteiten om actie te ondernemen.
Wat doet de overheid?
De overheid heeft inmiddels erkend dat het woningtekort onder studenten een urgent probleem is. In het landelijke woonbeleid is studentenhuisvesting een prioriteit. Er zijn plannen om tot 2030 ruim 60.000 extra studenteneenheden te realiseren. Toch gaat de uitvoering traag en blijft het afwachten of de doelstellingen gehaald worden.
Ook worden er subsidies beschikbaar gesteld voor innovatieve woonvormen, en zijn gemeenten verplicht om in hun woonvisie aandacht te besteden aan studenten. Maar zolang er geen concrete bouwlocaties worden vrijgemaakt, blijft het probleem bestaan.
