Vertrouwen in politiek op laag niveau: De Telegraaf-enquête schetst zorgelijk beeld
Amsterdam – Een volgend kabinet moet Nederland krachtig en stabiel besturen, woningen bouwen, migratie beheersen en de gezondheidszorg verbeteren. Dat blijkt uit een enquête in opdracht van De Telegraaf, waarin een meerderheid van de Nederlanders deze prioriteiten benadrukt.
De representatieve peiling werd vorige week gehouden, na het vertrek van de PVV uit het kabinet met VVD, NSC en BBB. De uitkomst wijst op een kritisch oordeel over de politiek en de verantwoordelijke bewindslieden.
„Telkens als je denkt dat het vertrouwen niet verder kan dalen, gebeurt dat toch”, zegt Bart Koenen van onderzoeksbureau Verian, dat het onderzoek uitvoerde. Slechts 6 procent van de Nederlanders heeft nog vertrouwen in de politiek. „Dat is uitzonderlijk laag.” In de Tweede Kamer vertrouwt slechts 9 procent van de kiezers hun vertegenwoordigers.
Veel mensen voelen zich niet gehoord
Waar wantrouwen eerder vooral leefde bij groepen die zich van de politiek hadden afgekeerd, is dat gevoel nu ook aanwezig bij Nederlanders die nog wel stemmen en zich politiek informeren.
De val van het kabinet speelt hierbij een belangrijke rol. Bijna de helft van de Nederlanders zegt na het opstappen van de PVV-ministers minder vertrouwen te hebben gekregen. Ongeveer 60 procent voelt zich door de politiek in de steek gelaten, 64 procent vindt dat het kabinet-Schoof te veel met interne zaken bezig was en te weinig oog had voor de belangen van de burgers.
Toenemende zorgen bij burgers
Volgens Koenen ontstaat er, gecombineerd met de zorgen van burgers, „een ronduit zorgelijk beeld”. Nederlanders maken zich met name zorgen over de gezondheidszorg, woningnood, oorlogsdreiging en koopkrachtverlies. Stijgende prijzen, energielasten en zorgkosten baren velen zorgen. Waar eerder vooral lagere inkomens zich hierover druk maakten, zien nu ook mensen met een gemiddeld of bovenmodaal inkomen hun koopkracht onder druk staan.
Koenen: „Nederlanders hebben sterk het gevoel dat de politiek hun problemen niet aanpakt.”
Woningnood belangrijkste aandachtspunt
De problemen zijn volgens de kiezers duidelijk. 42 procent van de Nederlanders vindt dat een volgend kabinet vooral de woningnood moet aanpakken. Ook migratie, gezondheidszorg, koopkracht en oorlogsdreiging worden als belangrijke thema’s genoemd. Twee jaar geleden stond koopkracht bovenaan, gevolgd door zorg en klimaat.
Burgers maken zich zorgen: „Het is schrijnend dat onze kinderen geen woning kunnen vinden.”
Een volgend kabinet moet vooral daadkrachtig optreden, vindt 44 procent. Daarnaast moet het stabiel en deskundig besturen en goed samenwerken. Dit ontbrak volgens velen bij het vorige kabinet; bijna de helft wijt de val van het kabinet aan een gebrek aan ervaring onder de ministers.
Oorzaken val kabinet verdeeld beoordeeld
Naast zorgen over woningbouw bestaan er zorgen over toenemende verdeeldheid. Dit blijkt ook uit de peiling. De helft van de ondervraagden vindt dat de PVV verantwoordelijk is voor de val van het kabinet. Bijna een kwart legt de verantwoordelijkheid bij alle vier de coalitiepartijen gezamenlijk.
Verschil van mening over asielbeleid
Ook bij het asielbeleid lopen de meningen uiteen. Op de vraag of Geert Wilders en zijn partij zijn tegengewerkt bij het realiseren van een strenger asielbeleid, antwoordt 37 procent bevestigend, terwijl 38 procent dat ontkent. PVV-stemmers oordelen anders; 85 procent van hen vindt dat hun partij actief is tegengewerkt. NSC wordt daarbij het vaakst genoemd als partij die tegenwerkte.
PVV-aanhang blijft stabiel
PVV-kiezers lijken hun partijleider Wilders weinig kwalijk te nemen dat zijn ministers uit het kabinet stapten. Als er nu verkiezingen zouden zijn, zou de PVV opnieuw de grootste partij worden, gevolgd door PvdA/GL, VVD en CDA. „De PVV-kiezers blijven hun partij trouw”, zegt Koenen. „Hoe sterker de kritiek op Wilders, hoe steviger hun steun. De kans is groot dat de PVV weer de grootste wordt. Daarmee ligt de bal opnieuw bij Wilders, volgens de geldende spelregels.”
Bontenbal veel genoemd als premierkandidaat
Hoewel de PVV in de peilingen aan kop gaat, wordt Geert Wilders niet het vaakst genoemd als favoriete premier. CDA-leider Henri Bontenbal staat bovenaan. Wilders volgt op plaats twee, gevolgd door Frans Timmermans (PvdA/GL) en Dilan Yesilgöz. „Opvallend”, zegt Koenen. „Normaal gesproken kiezen kiezers hun eigen partijleider als premierskandidaat. Dat geldt nu enkel voor Wilders; hij wordt vooral door PVV-kiezers genoemd. Bontenbal krijgt daarentegen steun uit meerdere hoeken: VVD-, PvdA/GL- en D66-kiezers noemen hem ook.”
Onderwerp immigratie blijft bepalend
De voortdurende populariteit van de PVV hangt samen met het onderwerp dat de partij sterk heeft geclaimd: immigratie en asiel. 62 procent van de Nederlanders is voorstander van een strenger asielbeleid, terwijl 11 procent hiertegen is. Onder kiezers van PvdA/GL ligt dat percentage (40 procent) hoger, maar ook onder hen groeit het aantal mensen dat een strenger beleid steunt of daarover twijfelt. Koenen: „Het draagvlak voor een streng asielbeleid zie je nu in alle lagen van de samenleving. Het onderwerp is niet langer taboe.”
Kiezers nog niet unaniem over partijkeuze
Toch is er nog veel onzekerheid onder de kiezers: een kwart weet nog niet op welke partij het zal stemmen.
Bron: De Telegraaf