Vlaggen op Koningsdag: mag de wimpel nu wel of niet?
Op Koningsdag zie je overal in Nederland de vlag wapperen. Maar hoe hoort dat eigenlijk? Mag er een wimpel aan? En zijn er regels voor het hijsen en strijken van de Nederlandse vlag? Tijd voor duidelijkheid over vlaggenetiquette – vooral op een dag als Koningsdag.
Geen wettelijke regels, wél richtlijnen
Voor burgers bestaan er geen wettelijke voorschriften voor het uithangen van de vlag. Je krijgt dus geen boete als je de vlag ‘verkeerd’ hangt. Nederlanders zijn vrij om de vlag te gebruiken zoals ze willen – zelfs ondersteboven als protestvorm. De politie handhaaft dit niet.
Anders is het voor overheidsgebouwen zoals ministeries of het Rijksmuseum. Daar geldt een officieel vlaggenprotocol, opgesteld door de overheid. Deze voorschriften bepalen op welke dagen en op welke wijze de vlag moet worden gehesen – uitsluitend bij gebeurtenissen met een nationaal karakter.
Koningsdag mét wimpel
Koningsdag, dit jaar op 27 april, valt onder die nationale gelegenheden. En ja, op deze dag mag de vlag mét oranje wimpel worden uitgehangen. De wimpel is gereserveerd voor bijzondere verjaardagen binnen het Koninklijk Huis:
-
Koning Willem-Alexander (Koningsdag)
-
Koningin Máxima (17 mei)
-
Prinses Beatrix (31 januari)
-
Prinses Amalia (7 december)
Op andere dagen, zoals bij dodenherdenking of Bevrijdingsdag, blijft de wimpel achterwege.
Vlaggen met fatsoen: praktische regels
Hoewel burgers dus vrij zijn, is er wel sprake van ongeschreven fatsoensregels. Zo is het netjes om de vlag bij zonsopkomst te hijsen en bij zonsondergang weer binnen te halen. In het donker ziet niemand de vlag, en het kan als respectloos worden ervaren.
Een andere belangrijke richtlijn: zorg dat de vlag de grond niet raakt. De stok moet dus lang genoeg zijn, en ook mag de vlag het verkeer niet hinderen.
Bijzondere vlaginstructies
In bepaalde situaties geeft de minister-president een speciale vlaginstructie. Dat gebeurt bijvoorbeeld bij een geboorte of huwelijk binnen het Koninklijk Huis, bij nationale rouw of internationale rampen, of bij het bezoek van een buitenlands staatshoofd. Gemeenten wordt dan gevraagd om in te spelen op deze instructie, vooral als het bezoek lokaal plaatsvindt.
Dodenherdenking en Bevrijdingsdag
Op 4 mei, tijdens de Nationale Dodenherdenking, hangt de vlag halfstok. Dit gebeurt uit eerbied voor de oorlogsslachtoffers. De officiële richtlijn is: hijs de vlag om 18.00 uur eerst in de top, en laat hem daarna langzaam zakken tot tweederde van de stok.
Het Nationaal Comité 4 en 5 mei raadt aan om de vlag de hele dag halfstok te laten hangen. Op 5 mei, Bevrijdingsdag, mag de vlag weer fier in de top wapperen – zonder wimpel.
Geslaagd? Dan mag je alles! (Bij wijze van spreken)
In juni breekt weer een kleurrijk moment aan: vlaggen met boekentassen van geslaagde scholieren. Hier zijn geen officiële richtlijnen voor. Zolang je je houdt aan de basisregels (niet op de grond, niet hinderlijk voor verkeer), mag de vlag zolang blijven hangen als je wilt. Vier het feest!
Kortom: op Koningsdag mag de vlag met oranje wimpel uit. Je bent als burger vrij, maar het is wel zo netjes om je aan de tradities te houden. En vergeet niet: een beetje vlaggenetiquette maakt het verschil tussen simpel versieren en eerbiedig vieren.