Na maanden van overleg en bijsturing is het nieuwe Wolvenplan voor Nederland recent goedgekeurd door het Interprovinciaal Overleg (IPO). De herziene versie komt na eerdere kritiek van provincies eind vorig jaar, die vonden dat het oorspronkelijke plan onvoldoende maatregelen bevatte tegen zogenoemde probleemwolven. Inmiddels is er veel veranderd. Het aangepaste plan weerspiegelt de toegenomen kennis over het gedrag van wolven en biedt concrete richtlijnen voor boeren, natuurorganisaties en overheidsinstanties.
Toenemende aanwezigheid van wolven in Nederland
De wolf is terug in Nederland en vestigt zich onder andere in provincies als Limburg, Drenthe en Gelderland. Hoewel de aanwezigheid van de wolf positief is voor de biodiversiteit, leidt het ook tot spanningen tussen mens en dier. De toename van het aantal waargenomen wolven – en incidenten zoals een recente bijtpartij op de Veluwe waarbij een hardloopster gewond raakte – maken duidelijk dat maatregelen nodig zijn.
© ANP / ANP
Nieuwe regels voor schadevergoeding en preventie
Een van de belangrijkste wijzigingen in het nieuwe wolvenplan is de aanscherping van de regels rondom schadevergoedingen voor boeren. Boeren blijven recht houden op compensatie wanneer vee, zoals schapen, wordt gedood door een wolf, maar alleen als er aantoonbaar preventieve maatregelen zijn genomen. Denk hierbij aan het plaatsen van elektrische rasters of andere vormen van veebescherming.
Om boeren hierbij te ondersteunen, komen er speciale veebeschermingsteams die adviseren en helpen bij het treffen van effectieve preventieve maatregelen. Hiermee wil het IPO voorkomen dat het aantal wolven-slachtoffers onder vee toeneemt.
Wanneer is een wolf een probleemwolf?
Het plan bevat gedetailleerde richtlijnen over het gedrag van wolven en hoe te handelen in verschillende situaties:
-
Een wolf in een stedelijke omgeving die mensen negeert, wordt als ongevaarlijk beschouwd. In zo’n geval is ingrijpen niet nodig.
-
Wanneer een wolf een loslopende hond doodt of agressief reageert bij verstoring, is er sprake van normaal verdedigingsgedrag, niet van problematisch gedrag.
-
Een wolf wordt pas als ‘probleemwolf’ aangemerkt als hij zich herhaaldelijk agressief of onaangepast gedraagt, zoals het niet laten verjagen of het herhaaldelijk aanvallen van vee op dezelfde locatie.
Pas wanneer alle andere preventieve maatregelen gefaald hebben, wordt afschot als laatste redmiddel overwogen.
Meer kennis, meer nuance
Het vernieuwde wolvenplan is gebaseerd op recente onderzoeken naar het natuurlijke gedrag van wolven. Er is meer aandacht voor hun territoriale instincten, voortplantingsseizoen en het feit dat wolven geen onderscheid maken tussen wilde prooidieren en gehouden vee. Dit helpt beleidsmakers om weloverwogen beslissingen te nemen bij het afwegen van belangen van mens, dier en natuur.
Blijvende onzekerheden en toekomstige updates
Ondanks de verbeterde aanpak, erkent het IPO dat er nog veel onzekerheden zijn. Vragen als “Hoeveel wolven kan Nederland aan?” of “Wat te doen met migrerende wolven uit België?” zijn nog niet volledig beantwoord. Ook de opkomst van de goudjakhals – een andere roofdiersoort die incidenteel schapen aanvalt – vormt een nieuwe uitdaging. Toekomstige versies van het wolvenplan zullen hier verder op in gaan.
Conclusie: Nederland leert omgaan met de terugkeer van de wolf
Het vernieuwde Wolvenplan markeert een belangrijke stap in de omgang met een beschermde, maar soms omstreden diersoort. Door in te zetten op preventie, educatie en duidelijke richtlijnen, wil het IPO zorgen voor een evenwicht tussen natuurbescherming en de belangen van landbouw en veiligheid. De wolf is gekomen om te blijven – en Nederland is daar steeds beter op voorbereid.