Een normaal leven, een liefdevolle relatie, een vast baan – dat alles leek voorbij toen Oleksandr Shestovsky, 43 jaar oud en afkomstig uit Marioepol, drie jaar geleden verdween. Pas onlangs dook hij weer op: getekend, vergrijsd en gebroken. De man die zijn geliefde Olena opnieuw in de armen sloot, was nauwelijks nog te herkennen.
In 2022 namen Oleksandr en Olena nog samen een foto: hij met donkere haren en een baard, zij met een trotse blik. Maar het geluk sloeg om toen Rusland Oekraïne binnenviel. Oleksandr meldde zich direct aan bij het leger. Hij wilde vechten voor zijn land, zijn toekomst – voor hen samen.
Hij werd gestationeerd in Azovstal, het staalcomplex waar hij voor de oorlog werkte. Daar hielden hij en zijn eenheid het twee maanden vol onder constante Russische beschietingen. Tot mei 2022. De munitie was op, de voedselvoorraden uitgeput. Overgave was onvermijdelijk.
Van soldaat tot gevangene
Oleksandr werd afgevoerd naar het gevreesde detentiecentrum Olenivka, gelegen in het door Rusland bezette Donbasgebied. Daar begon pas zijn echte lijden.
Overlevenden van het kamp spreken over onmenselijke omstandigheden: systematisch geweld, psychische marteling, honger, vernedering – en zelfs executies. Oekraïense krijgsgevangenen, vooral uit Marioepol, waren doelwit van grimmige wraakacties.
Na een laatste angstige telefoontje met Olena op 1 maart 2022, verdween Oleksandr volledig van de radar. “Ik ben bang”, zei hij zacht, gevolgd door een fluisterende vraag: “Zijn we samen?” Het was het laatste wat Olena drie jaar lang van hem hoorde.
Vernietigd, maar levend
Pas in juni 2025 werd hij vrijgelaten in een gevangenenruil. Maar de man die terugkeerde, leek een andere. Oleksandr was mager, grijs, zwak en zichtbaar getraumatiseerd. “Het voelde alsof ik mijn grootvader terugzag,” zegt Olena, die hem vol ongeloof en ontzetting weer in de armen sloot.
De fysieke en mentale sporen van zijn gevangenschap zijn onuitwisbaar. “Maar hij leeft,” zegt ze. En dat is voor nu alles wat telt.
Een gezicht voor duizenden onzichtbaren
Oleksandrs verhaal is helaas geen uitzondering. Duizenden Oekraïense soldaten worden nog steeds vastgehouden in Russische kampen, ver weg van het oog van de wereld. Velen verdwijnen zonder spoor. Velen keren – als ze terugkomen – nooit echt meer terug.
Zijn lijden staat symbool voor de gruwelijke prijs van deze oorlog. Een aanklacht tegen het systeem dat mensen breekt. En een herinnering aan de kracht van liefde, zelfs als alles verloren lijkt.